Na planowane wparcie szacuje się wydatek z budżetu rzędu 30 mld zł. Wnioski o pomoc są przyjmowane już od pierwszego tygodnia kwietnia.
Dla samozatrudnionych przygotowano 3 formy wsparcia:
1. Trzymiesięczne (za marzec, kwiecień i maj) zwolnienie ze składek ZUS, NFZ, Funduszu Pracy, Funduszu Solidarnościowego oraz Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Obowiązuje jednak kryterium przychodu – w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku nie mógł on przekroczyć kwoty 15,7 tys. zł. Firma chcąca skorzystać z pomocy musi także funkcjonować dłużej niż od 1 lutego 2020 r.. Osoba korzystająca z tej formy wsparcia zachowuje prawo do wszystkich świadczeń oraz składkę emerytalną, opłaconą z budżetu państwa. Aby uzyskać zwolnienie, do końca czerwca należy złożyć w ZUS-ie wniosek elektroniczny;
2. Świadczenie postojowe, czyli jednorazowe wsparcie finansowe z ZUS-u w wysokości 2080 zł netto (choć w ustawie pojawia się możliwość powtórnej wypłaty za decyzją rządu) dla osób prowadzących działalność oraz tych, które zawiesiły ją po 31 stycznia 2020 r.. Tu także obowiązuje kryterium przychodu. W przypadku osób prowadzących działalność przychód w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku musi być niższy o przynajmniej 15% niż miesiąc wcześniej i nie wyższy niż 15,7 tys. zł. Firmy zawieszone nie mogły generować w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku przychodu większego niż 15,7 tys. zł. O świadczenie postojowe wnioskować mogą także osoby rozliczające się tzw. kartą podatkową. Pomoc będzie im wypłacona bez żadnych warunków, jednak w niższej kwocie – 1300 zł. O świadczenie postojowe można wnioskować w ZUS-ie;
3. Dofinansowanie z urzędu pracy wypłacane przez 3 miesiące z możliwością wydłużenia tego okresu przez rząd. O tę formę wparcia mogą wnioskować samozatrudnieni, którzy w przeciągu 2 miesięcy (od 2 miesięcy 2020 r. do 2 miesięcy 2019 r.) odnotowali spadek obrotów. Jeśli spadł on o 30-50%, wypłacana kwota będzie wynosić 1300 zł miesięcznie. W przypadku spadku o 50-80% – 1820 zł miesięcznie. Natomiast spadek obrotów przekraczający 80% daje prawo do 2340 zł miesięcznie. Wnioski będą przyjmowane w urzędzie pracy.
Z kolejnych 5 form pomocy mogą skorzystać właściciele małych firm, zatrudniających do 9 osób. Rząd przygotował dla nich:
1. Trzymiesięczne zwolnienie ze składek ZUS, NFZ, Funduszu Pracy, Funduszu Solidarnościowego oraz Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dla firm zgłoszonych jako płatnicy przed 29 lutego 2020 r.. Podobnie jak w przypadku osób zatrudnionych, dotyczy to okresu od marca do maja. Zwolnienie obejmuje zarówno właściciela przedsiębiorstwa (bez względu na wysokość dochodu, o ile prowadzi firmę w formie działalności gospodarczej, jeśli w innej – kryterium będzie przychód), jak i pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę czy umowę zlecenie, z zachowaniem prawa do wszystkich świadczeń oraz składki emerytalnej opłaconej z budżetu państwa. Zwolnienie ze składek nie będzie obejmować firm, których roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych przekroczy 2 mln. euro. Aby uzyskać zwolnienie, do końca czerwca należy złożyć w ZUS-ie wniosek elektroniczny;
2. Pożyczka z urzędu pracy o wysokości 5 tys. zł, która może zostać umorzona, jeśli w ciągu 3 miesięcy od jej otrzymania firma nie zwolni żadnego pracownika. W przeciwnym razie spłata pożyczki rozpocznie się po 3 miesiącach od jej otrzymania i będzie rozłożona na 12 rat. Wnioski można składać w urzędzie pracy;
3. Dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracowników oraz wypłaty należnych składek na ubezpieczenia społeczne. Na każdego zatrudnionego pracownika przysługuje trzymiesięczne (z możliwością przedłużenia za decyzją rządu) dofinansowanie, jeśli w przeciągu 2 miesięcy (od 2 miesięcy 2020 r. do 2 miesięcy 2019 r.) firma odnotowała spadek sprzedaży towarów lub usług. Jeśli spadł on o 30-50%, wypłacana kwota na jednego pracownika będzie wynosić 1300 zł miesięcznie oraz ok. 300 zł na ubezpieczenia społeczne. W przypadku spadku o 50-80% – 1820 zł miesięcznie oraz ok. 400 zł na ubezpieczenia społeczne. Natomiast spadek obrotów przekraczający 80% daje prawo do 2340 zł miesięcznie oraz ok. 500 zł na ubezpieczenia społeczne. Jeśli właściciel zdecyduje się zwolnić w okresie otrzymywania dofinansowania któregoś z pracowników, będzie musiał zwrócić przyznaną mu na jego utrzymanie pomoc. Na takie wsparcie oprócz mikroprzedsiębiorstw mogą liczyć także właściciele firm zatrudniających do 249 osób. Wnioski będą przyjmowane w powiatowych urzędach pracy;
4. Dopłata do pracownika wysłanego na przestój. Jeśli firma odnotowała 15-procentowy spadek obrotów w ciągu dwóch miesięcy 2020 r. (w stosunku do dwóch analogicznych miesięcy 2019 r.) albo 25-procentowy spadek obrotów w dowolnym miesiącu 2020 r. (w stosunku do poprzedniego miesiąca z 2020 r.), może starać się o dofinansowanie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wynagrodzenie danego pracownika zostaje obniżone do pensji minimalnej (2 600 zł), z czego 1300 zł oraz składki na ubezpieczenia społeczne pokrywa budżet. Z takiego rozwiązania mogą korzystać także właściciele większych firm, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników. Wniosek należy złożyć w Wojewódzkim Urzędzie Pracy;
5. Obniżenie wymiaru czasu pracy z dopłatą do zatrudnienia pracownika z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W tym przypadku obowiązują takie same warunki jak przy dopłacie do pracownika wysłanego na przestój. Jeśli są one spełnione, firma może na trzy miesiące obniżyć wymiar pracy danego pracownika do 80%, jednak nie więcej niż pół etatu, a pensję do 2600 zł. Dofinansowanie z FGŚP wyniesie wtedy 50% wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne. Dopłata może wynieść maksymalnie 40% średniej pensji z IV kw. 2019 r., czyli 2452 zł – 2079 zł na wynagrodzenie oraz 373 zł na składki Z tej formy pomocy mogą korzystać także właściciele większych firm, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników. Wniosek należy złożyć w Wojewódzkim Urzędzie Pracy.
Na pomoc mogą liczyć także rolnicy ubezpieczeni w KRUS oraz osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenie i umowy o dzieło, które straciły źródło dochodu. Ci pierwsi mogą liczyć na zwolnienie ze składek ubezpieczeniowych za II kwartał 2020 r., z zachowaniem prawa do świadczeń, które zostaną pokryte z budżetu państwa za pośrednictwem Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Natomiast osobom zatrudnionym na umowach cywilno-prawnych zawartych 1 lutego 2020 r. lub wcześniej, przysługuje jednorazowe (choć w ustawie pojawia się możliwość powtórnej wypłaty za decyzją rządu) świadczenie postojowe. Obowiązuje jednak kryterium wynagrodzenia. Jeśli wynosiło ono przynajmniej 1300 zł, wysokość świadczenia będzie wynosić 2080 zł. W przypadku pensji poniżej 1300 zł, świadczenie zostanie wypłacone w wysokości poniesionych strat. Wniosek o świadczenie postojowe składają do ZUS-u zleceniodawcy, poświadczając, że osoba zatrudniona nie może uzyskać dochodu.
Poza finansowymi formami wsparcia, przygotowano także szereg regulacji mających wspomóc przedsiębiorców i pracownikom w złagodzeniu kryzysu wywołanego pandemią. Wśród proponowanych rozwiązań znalazły się m.in.:
1. Możliwość wydłużenia czasu pracy do 12 godzin na dobę oraz okresu rozliczeniowego do maksymalnie 12 miesięcy, za zgodą związków zawodowych lub przedstawicieli pracowników, a także skrócenie czasu nieprzerwanego odpoczynku do 8 godzin na dobę (z koniecznością oddania pozostałych godzin w ciągu 8 tygodni) i 32 godzin w tygodniu;
2. Wydłużenie wiz i zezwoleń na pobyt dla cudzoziemców do 30 dni od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii;
3. Możliwość odliczenia strat poniesionych w 2020 r. od dochodu z 2019 r.. Dotyczy to podatników CIT i PIT, którzy uzyskali w tym roku niższy przychód w porównaniu z rokiem ubiegłym o co najmniej 50%;
4. Wydłużenie terminów realizacji zamówień publicznych poprzez nienaliczanie kar umownych za opóźnienia w realizacji przetargów spowodowane epidemią;
5. Przedłużenie terminu zwrotu wpłaty za odwołane wydarzenia, np. kulturalne, rozrywkowe, rekreacyjne lub sportowe do 180 dni.
Ponadto, wprowadzane regulacje pozwolą na odroczenie terminu niektórych obowiązków, takich jak:
1. Płatność zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanych wynagrodzeń w marcu i kwietniu do 1 czerwca 2020 r.;
2. Utworzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych w średnich przedsiębiorstwach do 1 października 2020 r.;
3. Wykonanie badań urządzeń technicznych, przy czym będą one mogły być używane maksymalnie 6 miesięcy;
4. Odroczenie podatku od sprzedaży detalicznej do 1 stycznia 2021 r..
Więcej szczegółów oraz pełną listę form wsparcia dla przedsiębiorców można znaleźć na specjalnie utworzonej stronie internetowej www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa.
